قدر زر، زرگر شناسد قدر گوهر، گوهری

در زمانه ای هستیم که شرکت سارنده ی رم RAM G.SKILL ، تنها قدرت بلامنازع و برترین عرضه کننده رم در دنیا، High End ترین محصولات خود را با ظاهری کاملا لاکچری و دلربا عرضه می‌کند.

جدیدترین و اشرافی ترین سری از رم G.SKILL جی اسکیل، خانواده Trident Z Royal است. این رم های سلطنتی، در دو طعم طلایی و نقره ای عرضه می‌شوند.

کیت رم G.SKILL Trident Z Royal Elite 2X16G 4000MHz CL16 یک رم فوق العاده زیبا است که مجهز به چیپ‌های دست چین شده پر قدرت Samsung B-Die است.

این ماژولهای طلایی بدنه ای فلزی و نامتقارن دارند و با فرکانس بالا و تاخیر کم، یکی از بهترین گزینه‌ها برای گیمینگ هستند.

این کیت رم اشرافی مخصوص پلتفرم‌های Z370، Z390، Z490، Z590 اینتل، و همچین سازگار با B550 و X570 AMD است.

مقدمه ای بر رم RAM و درک پارامتر‌های آن

رم RAM همیشه تا آنجایی برای مان مهم است که میدانیم بدون آن سیستم امکان بوت شدن ندارد. اگر کامپیوترمان دچار اختلالات عجیب و غریب و بلو اسکرین شود، متهم ردیف اول، رم بدبخت است.

در هنگام خرید کامپیوتر نوت بوک و All-in-one و غیره هم، انتخاب رم اغلب بر مبنای آنچه که فروشنده موجود دارد، و یا ارزانتر است صورت می‌پذیرد. البته چاره ای هم نیست، واقعیت این است که رم یکی از متنوع ترین قطعات است که انتخاب آن به دلیل تنوع بالا مشکل و رمهای فرکانس بالا هم همیشه خیلی گران قیمت هستند؛ به طوری که اغلب کاربران اولویت را به حجم رم می‌دهند تا به فرکانس آن. با همه ی این اوصاف اما، ضرری ندارد که کمی‌‌در باره این بخش از سیستم بیشتر بدانیم، شاید در آینده بتوانیم انتخابهای بهتری در این رابطه داشته باشیم.

وظیفه CPU پردازش اطلاعات است.

این اطلاعات باید در محلی مانند یک میز کار در دسترس پردازنده قرار گیرند تا با فراخوانی آنها بر روی میز، عملیات پردازش روی آنها انجام شود و مجددا از همان محل ارسال دستورات به دیگر اجزای سیستم صورت پذیرد تا تکالیف وضع شده برای کامپیوتر با موفقیت کامل شود. به طور ساده‌تر، رم همان میز کار پردازنده است. هر چه این میز کار وسیعتر باشد (ظرفیت بالاتری داشته باشد)، می‌توان حجم اطلاعات بیشتری را در دسترس پردازنده قرار داد تا پردازش سریعتر انجام شود.

همچنین اگر عملکرد این میز کار سریعتر باشد (فرکانس رم) می‌توان بازهم سرعت کار پردازش را بالاتر برد، و نکته آخر، گاهی عملکرد سر ضرب میزکار مهم تر می‌شود، اینجا است که هرچه تاخیر در زمان دسترسی به اجزای اطلاعات روی میز کار، کمتر باشد، بازهم سرعت عملکرد کلی کامپیوتر بالا می‌رود. پس سه عامل، حجم (ظرفیت)، فرکانس (سرعت)، و تاخیر (پایین بودن زمان دسترسی) مهمترین نقش را در انتخاب یک رم مناسب ایفا می‌کنند.

ظرفیت رم RAM

خرید ظرفیت مناسب به اندازه خود رم مهم است. چراکه اگر میزان ظرفیت رم کم باشد، سیستم دچار گلوگاه می شود و به شدت کند عمل می کند. چون کامپیوتر مجبور است وقتی درگیر پردازش حجم زیادی از اطلاعات می‌شود، به علت ظرفیت پایین رم، اطلاعات را به اندازه حجم رم تکه تکه و به صف کند. همچنین دائما رم را برای پردازش هر تکه از اطلاعات، پر و خالی کند تا اطلاعات به طور کامل پردازش شود.

این پروسه زمان بر است و باعث ایجاد زمان انتظار بیش از حد و در نهایت کندی سیستم خواهد شد. ظرفیت مناسب رم در سیستم‌های مختلف میزان متفاوتی دارد. در حال حاضر که در عصر سلطنت مطلق ویندوز به سر می‌بریم، سیستم عامل با نصب نرم افزارهای کاربردی آن، مجموعا بین 3.5 تا 6 گیگابایت ظرفیت رم را اشغال می‌کند. امروزه، یک سیستم عادی برای انجام کارهای روزانه خود، حداقل به 16 گیگابایت حجم رم نیاز دارد.

اگر نرم افزار‌های خاص بکار می برید و پردازش‌های رندر محور دارید، شاید به حجم رم بیشتری نیازمند باشید.

البته برای خرید ظرفیت رم، زیاده روی هم نباید کرد، چراکه اگر برای سیستم خود حجم رم زیادی تهیه کنید ممکن است بلا استفاده بماند. از آنجا که رم قطعه ای بسیار گران قیمت است، منطقی نیست بودجه خرید را بیش از حد لازم به خرید ظرفیت زیادی از رم اختصاص دهید. پس رعایت بالانس بین میزان مناسب ظرفیت رم و عملکردی که از سیستم نیاز دارید، مهمترین عامل موثر در خرید ظرفیت کافی رم به شمار می‌آید.

فرکانس رم یکی از عوامل مهم در تعیین سرعت رم

فرکانس رم را با مگاهرتز MHz اندازه گیری می‌کنند، و در حقیقت به تعداد به انجام رساندن سیکل (خواندن و نوشتن) داده‌ها در یک ثانیه اطلاق می‌شود. برای مثال، یک رم DDR4 با فرکانس 3200 مگاهرتز، می‌تواند 3.2 میلیارد سیکل عملیات را در یک ثانیه به انجام رساند. کلمه DDR به مفهوم Double Data Rate است. یعنی رم در یک سیکل از فرکانس می‌تواند همزمان 2 سیگنال را دریافت کند. به همین دلیل فرکانس اسمی‌رم ها را همیشه 2 برابر اعلام می‌کنند. اگر مثلا در برنامه CPUz فرکانس رم را چک کنید، همیشه میزان فرکانس در آن نصف فرکانس اسمی‌ رم است.

فرکانس رم 3200 مگاهرتز در حقیقت 1600 مگاهرتز است و چون DDR است، دو برابر فرکانس آن می‌شود 3200 مگاهرتز.

هر چه فرکانس بالاتر باشد، منطقا بهتر است اما به مانند بحث ظرفیت، در خرید رم با فرکانس بالا هم نباید زیاده روی کرد و همیشه یک بالانس فنی وجود دارد که باید در نظر گرفت. بحث اصلی این است که فرکانس مهم است، اما تنها عامل تعیین کننده در سرعت رم نیست.

عامل دیگری در این وسط نقش تعیین کننده ای به اندازه فرکانس رم ایفا می‌کند و آن تایمینگ رم است که باید همیشه، به همان اندازه ای که به فرکانس توجه می‌کنیم، باید به تایمینگ رم هم توجه کنیم. چرا که اگر فرکانس به بهای افزایش تایمینگ بالا رود، این دو کمابیش می‌توانند یکدیگر را خنثی کنند.

پس رعایت تناسب بین انتخاب فرکانس و تایمینگ، مهمترین عامل در خرید رم با سرعت بالاست. در کنار این موضوع، توجه به نوع کاربری و نوع پلتفرم هم مهم است. ممکن است سیستمی‌داشته باشید که اصولا نتواند از رم های فرکانس بالا پشتیبانی کند.

اهمیت تایمینگ رم RAM

در دنیای فیزیک، همیشه تاخیر وجود دارد. از لحظه ای که تصمیم میگیرید لیوان چای را بردارید، تا زمانی که دست شما برای گرفتن لیوان به سمت آن حرکت می‌کند تا آن را بگیرد تاخیر وجود دارد. در کامپیوتر هم در تمام قطعات تاخیر وجود دارد، و در رم کامپیوتر، به مدت زمانی که هر عملیات (خواندن/نوشتن) طول می‌کشد تا اجرا شود Latency یا تاخیر می‌گویند. این مدت زمان تاخیر را با نانو ثانیه اندازه گیری می‌کنند و بدین شکل آن را بر روی رم اعلام می‌کنند:

برای مثال رم RAM G.SKILL موضوع بررسی ما دارای این تایمینگ اصلی است CL16-19-19-39-2T

حافظه ی رم را اگر یک صفحه مشبک (مانند صفحه شطرنج) در نظر بگیرید، دارای یکسری ستون و ردیف است.

در تقاطع هر ستون و ردیف، سلول‌های حافظه قرار دارند.

زمان گذر از یک سلول به سلول دیگر طول می‌کشد تا اطلاعات مورد نظر در دسترس قرار گیرد.

از سمت چپ،

عدد اول tCAS 16 است که آن را با CL هم نشان می‌دهند و مهمترین تایم تاخیر رم است.

به تعداد سیکل زمانی اطلاق می‌شود که از زمان اجرای دستور خوانش طول می‌کشد تا اطلاعات در ستون و ردیف مورد نظر در دسترس قرار گیرد.

دومین عدد tRCD 19: حداقل تعداد سیکل زمانی مورد نیاز کنترلر رم است که باید منتظر بماند تا ردیف جدید در رم باز و ستون مورد نظر در دسترس قرار گیرد.

سومین عدد tRP 19: کمترین تعداد سیکل زمانی مورد نیاز کنترلر رم است که باید منتظر بماند تا یک ردیف حافظه جدید باز، بسته شود.

عدد چهارم tRAS 39: حداقل تعداد سیکل زمانی مورد نیاز کنترلر رم است که باید بین باز و بسته کردن ردیف حافظه منتظر بماند.

و پنجمین عدد CR 2T: تعداد دفعات سیکل زمانی است که یک دستور باید ظاهر شود تا کنترلر رم آن را بخواند.

بدون اینکه بخواهیم موضوع را خیلی پیچیده کنیم، یک عملیات ساده در رم بدین صورت است:

اگر ردیف صحیح در رم باز باشد، tCAS زمانی است که یک بیت از حافظه خوانده می‌شود.

در صورتی که تمام ردیف‌ها بسته باشد، برای دسترسی به یک سلول حافظه ابتدا باید یک ردیف باز و سپس ستون مورد نظر پیدا شود، مدت زمان این تاخیر tRCD+tCAS است.

حال اگر برای دسترسی به سلول حافظه مورد نظر، یک ردیف اشتباهی باز شده باشد، ابتدا نیاز است آن ردیف بسته شود.

سپس یک ردیف جدید باز، و بعد از آن ستون درست پیدا شود که مدت زمان این تاخیر بدین صورت tRAS+tRCD+tCAS اعلام می‌شود.

آخرین مولفه، CR است، که در این مدل رم، 2 سیکل زمان لازم است که برای هر دستور حافظه تکرار شود تا کنترلر حافظه آن را اجرا کند.

سرعت رم RAM

حال که با مفاهیم فرکانس و تایمینگ آشنا شدیم، سرعت رم از این دو مولفه بدست می‌آید و با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

CL ÷ نصف فرکانس رم x 1000

حاصل این فرمول زمان تاخیر به نانو ثانیه است و هرچه نتیجه مقدار کمتری باشد، رم ها سریع تر هستند. برای مثال سرعت رم RAM G.SKILL مورد بررسی ما برابر 8 نانو ثانیه است.

16 ÷ (4000÷2) x 1000 = 8 nanoseconds